TYT Tarih Deneme Sınavı – Çözümlü

Soru kökünde verilen tarım yapılmayan bir yerde büyük tahıl ambarlarının bulunması dışarıdan tarım ürünü ithalatı yaptıklarını gösterir. Olta, sandal bulunması ise balıkçılık yapıldığını gösterir.Dışarıdan balık ithal edilseydi balık tutmaya yarayan araç gerecin olmasına gerek olmazdı. Ateşin kullanıldığına dair bilgi verilmemiştir. Dolayısıyla II ve III cevap olmuştur. Cevap E

Mezopotamya'da ilk şehir devletlerini Sümerler kurmuştur. (Ur, Uruk, Kiş ve Lagaş) Bu durum siyasi bir örgütlenme biçimidir. Asurlular bir mezopotamya medeniyeti olmasına rağmen Anadolu toprağı olan Kayseri'ye kadar gelerek "Karum" adı verilen ticari mekan oluşturmuşlardır. Dolayısıyla ticaretle yani ekonomiyle ilgilidir.Akadlar ise bilinen ilk daimi orduyu kuran medeniyettir. Bu da askerlikle ilgilidir. Cevap E

Eski Türk yaşam tarzı genellikle atlı göçebe kültürüdür. Bu nedenle kalıcı eserler vermeleri söz konusu olamaz. Genellikle taşınabilir sanat eserleri yapmışlardır.Ordu - millet anlayışı göçebe toplumlarda daha belirgin olarak ortaya çıkar. Çünkü eli silah tutan herkes gerekirse savaşmalı ve kendisini koruyabilmelidir.Türkler tarım hayatına başlamayı yerleşik hayata ilk defa geçen Uygurlar Döneminde başlamıştır. Aynı zamanda kalıcı eserler bırakmaları da bu dönemde başlamıştır.Bu iki durum yaşam şekillerinin değişmesiyle ilgilidir. Cevap D

Mekkeli Müşrikler yeni din olan İslamiyet'in yayılmasını önlemek için her türlü baskı ve şiddeti yapmışlardır. Buna rağmen yayılmasını durduramayınca Hz Muhammed'e dünyevi teklifler yapmışlardır. Ancak onun kabul etmesi söz konusu olamazdı.Kabul etmemesi üzerine Hz Muhammed'e inananlara baskı artmış, ekonomik ve siyasi boykot uygulanmış,Mekke'ye gelen yabancıların Hz.Muhammed'le görüşmeleri engellenmeye çalışılmıştır. Hatta baskılara dayanamayan Müslümanlardan bir grup Hz Muhammed'in emriyle Habeşistan'a göç etmiştir. Bunlara rağmen İslamiyet yayılmaya devam etmiştir. Cevap D

Fatih Sultan Mehmet'in ölümü üzerine tahta II. Bayezit geçti. Kardeşi Cem tahtın kendi hakkı olduğunu iddia ederek isyan etti. İnegöl önlerinde Bursa'da hükümdarlığını ilan etti. Yenişehir Ovası'nda yapılan savaşı Cem'in ordusu kaybetti. Cem Sultan, Memlüklülere sığındı. Daha sonra Rodos'taki Saint Jean Sövalyeleri'nin daveti üzerine oraya gitti. Şövalyeler 1495 yılında Cem Sultan'ı Papaya gönderdiler. Papa'nın yanında ve Fransa'da kalan Cem Sultan 1495 yılında bir suikastle öldürüldü.Avrupalılar Cem Sultan'ı hem sağlığında hem de ölümünde kullanmak istedi. Cem'in isyanı bir iç olayken Avrupa'ya gönderilmesiyle dış sorun haline geldi. 1490'lı yıllarda İspanya'da Hıristiyan siyasi birliği kurulmuş ve Müslümanları baskı altına almıştı. Müslümanlar II. Bayezit'ten yardım istemesine rağmen Cem olayı nedeniyle yapılamamıştır. Cem Sultan'ı Memlüklülerin desteklemesi Osmanlı Memlûk Savaşı'na neden oldu.Osmanlılar bu olay nedeniyle Papa ve Avrupa'ya yumuşak davranıp para bile göndermişlerdir. Safevilerin Şii propagandasının olayla doğrudan bir ilgisi yoktur. Cevap A

Tanzimat Dönemi denilen dönem (1839 1876) yıllarını kapsamaktadır.Bu dönem Osmanlı kültür tarihinin en yenilikçi dönemidir. II. Mahmut döneminde Türkçe ve Fransızca olarak Takvimivakayi adında ilk resmi gazete çıkarılmıştır. I. Abdülmecit Döneminde Cerideihavadis çıkarılmıştır. İlk özel gazete Şinasi'nin çıkardığı Tercümanıahval'dir. ilk Türk dergisi 1850'de çıkartılan Vakayiitıbbiye'dir. ilk mizah dergisi 1872'de çıkartılan Diyojen'dir. Dolayısıyla Tanzimat Döneminde halkın siyasi, kültürel konularda bilgisi atmıştır. Kültürel gelişim ve etkileşim de artmıştır. Harf İnkılabı Türkiye Cumhuriyeti Döneminde yapılmıştır. Bu dönemle ilgisi yoktur. Cevap D

XIX Yüzyıl Avrupa'da ve Osmanlı coğrafyasında hızlı değişimlerin yaşandığı yüzyıldır. 1215 Magna Charta'dan sonra Avrupa'da meşruti monarşiler yayılmıştır. Avrupa'ya öğrenci göndermeye başlayan Osmanlı Devleti özellikle Jön Türklerin çalışmalarıyla meşruti monarşiye geçmeye zorlanmıştır. 1876'da I. Meşrutiyet ilan edilerek ilk defa parlamento oluşturulmuş, padişahın yetkileri meclis ve hükümet adına kısıtlanmıştır. XIX. Yüzyıl aynı zamanda azınlık isyanlarının yüzyılıdır. Yunan ve Sırp isyanları ile başlayan Osmanlı'nın çözülmesinin meşrutiyetin ilanı ve azınlıkların mecliste temsiliyle önlenebileceğinin bir çok aydın tarafından düşünülmesi, böylece birlik ve beraberliğin sağlanması beklenmiştir. Cevap C

Osmanlı Devleti XIX. ve XX. yüzyıllarda dağılmayı önlemek için çeşitli çözüm yolları denemiştir. Bu nedenle çeşitli fikir ve görüşler ortaya çıkmıştır. Balkan Savaşlarına kadar Osmanlıcılık I. Dünya Savaşı'na kadar İslamcılık devlet politikası yapılarak parçalanma önlenmeye çalışılmıştır. İngiltere, Almanya ve Rusya kendi politikalarına göre davranmışlardır. Almanya'nın İslamcılığı desteklemesi İngiliz çıkarlarına karşı olduğu içindir. Rusya'nın her iki görüşe karşı olması ise Panslavist politikası gereğidir. Cevap E

Toplumsal ve siyasal başarıların evrenselliği çağının toplum veya toplumlarının ihtiyaçlarına cevap verdiği gibi çağlar ötesi toplumların ihtiyaçlarına da cevap vermesiyle olur. Türk Kurtuluş Savaşı, Cezayir Bağımsızlık Savaşı'na, Hindistan'da Gandi'nin başlattığı mücadeleye örnek olmuştur. Fransız İhtilali'nin ortaya koyduğu demokrasi, milliyetçilik ve benzeri ilkeler hala dünyayı etkilemeye devam etmektedir. Cevap B

Yunanlılar'ın 1829 Edirne Antlaşması'yla bağımsızlığını elde etmesiyle "Büyük Yunanistan"ı kurma hayali amaçlanmıştır. Bunun bir parçası da Batı Anadolu'nun çeşitli iddialarla ele geçirilmesidir.İngiltere Paris Barış Konferansı'nda Akdeniz'de güçlü İtalya yerine zayıf Yunanistan egemenliği istemiş ve Batı Anadolu'yu Yunanlılara vermiştir. İzmir ve çevresinin işgalini planlayan Yunanlıların bir bahane bulması gerekmektedir. Savaş yorgunu İngiliz kamuoyunun da ikna edilmesi lazımdır. Bu nedenle Batı Anadolu'da Türkler Hıristiyanları katlediyor diye İzmir'in işgalini haklı göstermek yoluna gitmişlerdir. Cevap D

Mondros Mütarekesi sonrası Osmanlı orduları dağıtılmış ve silahlar toplanmıştır. Ege'de Yunan işgali başlayınca İzmir Müdafaihukuk Cemiyeti ve daha sonra Reddi ilhak Cemiyeti'nin örgütlediği silahlı direniş başlamıştır. Aydın -Afyon hattında Demirci Mehmet Efe ve Çerkeş Ethem'in Kuvayımilliye ve Kuvayıseyyare birlikleri Yunan ilerleyişini kısmen de olsa durdurmuşlardır.TBMM açılmış ve düzenli orduya geçilme çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. Düzensiz Kuvayımilliye birliklerinin ve reislerinin orduya katılması istenmiştir. Ancak Demirci Mehmet Efe ve Çerkeş Ethem disiplin istemediklerinden bu çağrıya karşı çıkmışlardır. Cevap A

Yunan birliklerinin Sakarya Meydan Savaşı'nda yenilmesi İngiltere başta olmak üzere İtilaf Devletleri'ni harekete geçirmiştir. 22 Mart 1922'de I. Barış teklifi yapılmıştır. Kabul edilmeyince 26 Mart 1922'de II. Barış teklifi yapılmıştır. Bu tekliflerin amacı Sevr Antlaşması'nın hafifletilmiş şeklini kabul ettirmek ve Yunanlılara zaman kazandırmaktır.Özellikle müttefiklerden oluşacak komisyon Türk ordusunu denetleyecek maddesiyle Türk ordusunu kontrol ederken Yunanlılarla ilgili böyle bir kararın olmaması onların daha iyi silahlanması ve hazırlanması demektir. Cevap C

Mustafa Kemal Paşa'nın önsezi yeteneği ve ileriyi görme yeteneği oldukça gelişmiştir. O bir çok olayın zamanı gelince çıkacağını söylemiş ve çıkmıştır. Soru kökünde verilen tespitlerde olayları iyi okuduğunu ve hangi olaylara neden olacağını kestirmesi açısından da önemlidir. Dolayısıyla olayların başlangıcı ve sonucu yeni olayların nasıl gelişeceğinin ip ucunu vermiştir. Cevap E

Cumhuriyet Döneminde ekonomik alanda yapılan inkılapların çoğu Devletçilikle ilgilidir. Bazıları da Halkçılıkla ilgilidir. Dil alanında yapılan inkılaplar daha çok Milliyetçilik ilkesiyle ilgilidir.Hukuk alanında yapılan inkılaplar ise Laiklikle ilgilidir. Örneğin Medeni Hukuk'taki Patrikhane'nin din dışı işlerle meşguliyetinin önlenmesi gibi. Cevap C

Almanya II. Dünya Savaşı'nda yenilerek hem toprak kaybı yaşamış hem de siyasi, askeri sınırlamalara tabi tutulmuştur.İngiltere ise II. Dünya Savaşı'nın kazançlı bir devletidir.Ancak askeri başarı elde etse bile savaşın yıkımı, hem insan hem ekonomik kaybının artması eski gücünü kaybetmesine neden olmuştur. ABD ise savaşa sonradan girmiş ve Avrupa işlerine karışarak dünya siyasetinde etkili olmaya başlamıştır. Cevap B

Türkiye Cumhuriyeti'nde savaşa ve barışa karar verme TBMM veya onun yetki verdiği kurumlara aittir.Olağanüstü dönemler ve savaş dönemlerinde sıkıyönetim uygulaması ve seferberlik uygulaması kararları da TBMM'ye aittir. TBMM kararı alır hükümet ve ilgili kurumlar uygularlar. Ancak vatandaşın hak ve özgürlüklerinin kısmen veya tamamen kaldırılması uluslararası hukuka ters olamaz. Örneğin bir bölgede sıkıyönetim seyahat özgürlüğünü sınırlayabilir. Ancak yaşama özgürlüğünü yok edemez. Cevap C

Tarih Öncesi Dönemlerin yaşandığı soru kökünde verilmiştir. Metinde sık sık istilaya uğradığına dair bir bilgi yoktur. Yazılı döneme henüz geçilmediği Eski Taş, Orta Taş ve Maden Devri'nin yaşandığı ama yazıyla ilgili bilgi verilmediğinden bellidir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı I ve III dür. Cevap D

Babiller (MÖ 2100 MÖ 539) Mezopotamya medeniyetlerindendir. Hammurabi MÖ 612 yılında kurulan II. Babil Devleti'nin en ünlü kralıdır. Hammurabi ceza, ticaret ve mülkiyetle ilgili kanunlar yapmıştır.Hammurabi Kanunları Sümer Kanunları'ndan yararlanılarak yapılmasına rağmen ceza yasaları sert ve kısas esasına dayanmaktadır. Soru verilerinde de hep sert ve kısas esası vardır. Cevap A

Mete Han (MÖ 209 MÖ 174) Hun hakanlığı yapmıştır. Güçlü komşusu Çin'i baskı altına almak için düzenli ve sistemli bir ordu kurmuştur. Metinde askerliğin kadınlar dahil savaşta yer alması Türklerin ordu-millet anlayışını uygulamasına neden olmuştur. Türkler at üstünde doğmayı ve ölene kadar atla ve savaşla ilgilenmeyi bir övünç kaynağı saymışlardır. Cevap B

Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göçü ile ilk İslam Site Devleti olan Medine Şehir Devleti kurulmuştur. Medine, Mekkelilerin Şam ticaret yolu üzerindedir. Bu nedenle Mekkeli Müşriklerle, Medineli Müslümanlar arasında Şam ticaret yolunda denetim kurma amaçlı savaşlar yapılmıştır. Bu durumda savaşların ekonomik nedenini gösterir. Cevap C

İlk Türk İslam Devleti Karahanlılardır. (840-1212) Karahanlılar'da yönetenler ve yönetilenler Türk'tür. Devletin resmi dili ile halkın konuşma dili Türkçe'dir. Bu durum ulusal kimliklerini koruduklarını gösterir.Gazneliler (963 - 1187)'de saray ve ordu Türkçe konuşurken, resmi yazışmalar Arapça'ydı. Edebiyat dili Farsça'ydı. Gazneliler'in yönetici kesimi Türk, halk ise karışıktı. Bu nedenle İslamiyet birleştirici unsurdu. Tolunoğulları, Mısır'da kurulan Türk devletidir. Yöneticiler Türk, yönetilenler ise daha çok Arap'tır. Kuzey Afrika'ya İslamiyet'in Dört Halife Dönemi'nde ve Emeviler Dönemi'nde yayıldığını görmekteyiz. Cevap D

Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethettikten sonra Rum Patrikhanesi'ne dini serbestiyet tanımıştır. Amacı Hıristiyan birliğini parçalamaktır. Venedik Cumhuriyeti'ne ekonomik ve adli kapitülasyonlar verilmiştir. Amacı Akdeniz ticaretini canlandırmak ve Venedik'î Hıristiyan ittifakından uzak tutmaktır. Kanuni Döneminde Fransa'ya ekonomik, siyasi ve adli kapitülasyonlar verilmiştir. Amaç; Hıristiyan birliğini parçalamak ve Akdeniz ticaretini canlı tutmaktır.Türk-İslam birliği ile ilgileri yoktur. Cevap D

II. Mahmut Dönemi Osmanlı Devleti'nin Batı tarzı ıslahatlarının yapıldığı en önemli dönemlerdendir. II. Mahmut, yerli malı kullanımını teşvik etti. Ordunun fes ihtiyacını karşılamak için Feshane'yi kurdu. Bakırköy'de bez fabrikası açtırdı. Hayriye Tüccarları teşkilatını kurarak Müslüman tüccarlardan daha az vergi almak suretiyle ya-bancıların oluşturduğu "Batılı Tüccar" sınıfı ile mücadele etmesini sağladı.Tüm bunların nedeni, ülke ekonomisini kalkındırmak, işsizliği azaltmak, ülkeyi dış pazar olmaktan kurtarmaktır. Ekonomik yeniliklerin kültürel gelişimle ilgisi yoktur. Cevap E

Dünya Savaşı'nda İttifak Devletleri'nin savaştan çekilmelerinin bir nedeni de ABD Başkanı VVilson'un yayınladığı prensiplerdir. ABD halkı savaşa girilmesi taraftarı değildir. Monroe Doktrini gereği kendi topraklarının dışına çıkılmasını istememektedir. VVilson ABD kamuoyunu ikna etmek ve dünyada kalıcı barışı sağlamak amacıyla ilkeleri yayınlamıştır. General Harbourd Raporu, Doğu Anadolu'daki Ermeni iddialarıyla ilgilidir. Amiral Bristol Raporu ise İzmir ve çevresindeki Yunan işgaliyle ilgilidir.Sykes Picot Antlaşması, Osmanlı topraklarının paylaşılması için yapılan gizli antlaşmalardandır. Paris Barış Konferansı, I. Dünya Savaşı'nda yenilen devletlerin durumunun görüşülmesi için yapılan toplantıdır. Cevap C

Amasya Genelgesi Kurtuluş Savaşı'nın temellerinin atıldığı bir genelgedir.İstanbul Hükümeti üzerine düşen görevi yerine getirebilse ve işgalleri durdurabilse idi böyle bir mücadeleye gerek kalmazdı.Bölgesel cemiyetlerin kurulması da, Misakımilli'nin yayınlanması da, Mebusan Meclisi'nin toplanması da aynı amaca yöneliktir. Cevap A

Misakımilli kararlarının önemi bölünmez ve milli bir Türk ülkesinin sınırlarını belirtiyordu.Milli sınırlar içerisinde vatanın bölünmezliğine vurgu yapılması ülke bütünlüğüne yöneliktir. Ulusal egemenlik halkın yönetimde söz sahibi olmasıdır. Soru kökünde buna vurgu yapılmamıştır. Saltanat yönetimi zaten devam ediyordu. Cevap B

TBMM'ye karşı Anadolu'da gerek İstanbul Hükümeti'nin kışkırtmaları, gerek İtilaf Devletleri'nin kışkırtmaları, gerekse çıkarları zedelenenlerin çıkarttığı isyanlar vardır.TBMM isyanları durdurmak ve elebaşlarını cezalandırmak için Hıyanetivataniye Kanunu'nu çıkartmıştır. Hıyanetivataniye Kanunu'nu uygulayacak olağanüstü yetkilere sahip İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur. İstiklal Marşı'nın kabulü ulusal bağımsız anlayışını güçlendirmiştir. Teşkilatıesasiye Kanunu'nun kabulüyle TBMM bir anayasaya sahip olmuştur. Kuvvetler Birliği İlkesi'nin uygulanması demokratik devlet anlayışına terstir.Çünkü bu uygulama olağanüstü şartların getirdiği zorunluluktan kaynaklanmıştır. Cevap D

I.İnönü Savaşı'nın kazanılması üzerine hem Yunan ordusunun toparlanması için zaman kazandırmak istemişler hem de Sevr Antlaşması'nı yumuşatarak TBMM'ye kabul ettirmek istemişler. I.İnönü Savaşı'nın en önemli sonuçlarından birisi de TBMM'ye ve düzenli orduya halkın güveninin artmasıdır.Konferansın toplanmasıyla TBMM'nin güçlenmeside engellenmiş olacaktır. Cevap B

TBMM 1 Kasım 1922'de Saltanat'ı kaldırarak ulusal egemenliği güçlendirmiştir.Ulusal egemenliğin önündeki engellerden birisi de hilafetin varlığıdır.Hilafetin saltanatla birlikte kaldırılmamasının nedeni toplumun tam hazır olmamasıdır.Hilafet tüm Müslümanların dini temsilcisi sayıldığı için İngilizlerin bunu kullanarak Türkiye'deki yeni yönetimin din düşmanı olarak İslam kamuoyuna savunmasından çekinilmiştir. Cevap A

Mustafa Kemal Paşa Milli Mücadele'nin ulusa mal edilmeden kazanılmayacağını biliyordu. Havza Genelgesi'nden başlayan süreçte hep milletin mücadelesini istemiştir. Almanya Genelgesi'nde ''Ulusun azim ve kararına''vurgu yapmıştır. Erzurum Kongresi'nde ''Heyetitemsiliye''oluşturulmuştur. Sivas Kongresi'ne seçilmiş kişilerin gelmesini sağlamış cemiyetleri birleştirmiştir. TBMM halkın iradesinin yansıdığı yerdir.Son Osmanlı Mebusan Meclisi 1919 seçimleriyle oluşmuştur.Çoğu Temsili Heyetin istediği kişilerden seçilmiştir. Cevap E

II.Dünya Savaşı'nın Müttefik Devletleri olan İngiltere,Fransa ve Rusya temsilcileri Türkiye'nin müttefiklerin yanında savaşa girmesiyle ilgili 1943'te Tahran'da karar almışlardır. İsmet Paşa'yı Kahire toplantısına bu kararları duyurmak için çağırmışlardır.İsmet Paşa Kahire'ye kararları tartışmak için gideceğini deklare etmekle eşit kabulü istemiştir.Ayrıca bağımsız bir devletin başkanı gibi hareket etmiştir. Cevap D