AYT Coğrafya Deneme Sınavı – 3 Çözümlü

3. Karalar üzerinde çeşitli yollarla oluşan çanaklarda biriken su kütlelerine göl denir. Suları tatlı olan bir göl için,

• I. Derinliği fazladır.
• II. Buharlaşmayla su kaybı fazladır.
• III. Beslenme kaynakları güçlüdür.
• IV. Fazla sularını bir gideğen yardımıyla dışarıya boşaltır.

yargılarından hangileri kesin olarak söylenebilir?

 

5. Aşağıda Türkiye'deki su varlığı ile ilgili çeşitli bilgiler verilmiştir.

• Tuz Gölü, Sapanca, İznik, Manyas, Burdur, Eber, Akşehir gibi göllerimiz tektonik göllerdendir.
• Nemrut Gölü, Acıgöl, Meke Tuzlası gibi göllerimiz volkanik göllerdendir.
• Eymir, Mogan, Bafa ve Köyceğiz gölleri alüvyal set göllerine örnektir.
• Denizlerimizin tuzluluk oranı Karadeniz'den Akdeniz'e doğru artış gösterir.
• Ege Bölgesi jeotermal enerji potansiyeli yönünden zengindir.
• Türkiyede'ki akarsuların yatak eğimleri ve akış hızları genel olarak batıdan doğaya doğru gidildikçe artar.

Bu bilgiler göz önüne alındığında,

• I. Tektonik göller ile volkanik göllerin oluşumunda iç kuvvetler, alüvyal set göllerinin oluşumunda ise dış kuvvetler etkilidir.
• II. Akarsuların yatak eğimi ve akış hızı yükselti ile doğru orantılıdır.
• III. Denizlerimizin tuzluluk oranını belirleyen temel etken enlem faktörüdür.
• IV. Tektonik göller coğrafi bölgelerimizin hepsinde görülür.
• V. Ege Bölgesi'nde kırılmaya uğramış alanlar fazladır.

yargılarından hangisine ulaşılamaz?

6. Akıntılar geldikleri yerin sıcaklığını gittikleri yerlere taşır. Kuzey Yarım Küre'de kuzeye, Güney Yarım Küre'de ise güneye doğru hareket eden aklıntılar sıcak karakterlidir. Sıcak su akıntısının etkisinde kalan yüksek enlemlerdeki kıyılar bulundukları enleme göre daha yüksek sıcaklıklara sahip olurlar. Buna göre, aşağıda verilen akıntılardan hangi ikisinin gittikleri yer bulundukları enleme göre daha sıcak olur?

7. Nüfus artış hızı çok yüksek olan ülkelerde insanların beslenme, barınma, eğitim, sağlık gibi temel gereksinimlerinin karşılanması giderek zorlaşır. Bu durumdaki ülkelerin nüfus artış hızını azaltıcı bazı uygulamalara başvurması beklenir. Buna göre, nüfus artış hızının düşürülmesi için alınabilecek en etkin uygulamanın aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

10. Bir ticaret merkezinde ticaretin yıl boyunca veya belirli sezonlarda yoğun olmasıyla, o merkezde ticarete konu olan mallar arasında doğrudan bir ilişki vardır. Buna göre, aşağıdaki yerlerden hangisinde ticaretin yıl içerisinde daha uzun süreyle canlılığını koruduğu söylenebilir?

12. Aşağıda dört farklı boğaz veya kanalın özellikleri verilmiştir.

• Açılmasıyla, Büyük Okyanus ve Atlas Okyanusu arasındaki en kısa ticaret yolu sağlanmış oldu.
• Açılmasıyla, Avrupa ve Hint Okyanusu arasındaki en kısa ticaret yolu sağlanmış oldu.
• Kuzey Buz Denizi'ni Büyük Okyanus'a bağlar.
• Basra Körfezi'ne kıyısı olan ülkeler ve Orta Doğu petrolünün uluslararası piyasalara dağıtım için önemlidir.

Aşağıdakilerden hangisi, bu boğaz veya kanallardan biri değildir?

14. Teknolojideki gelişmeler insanın hayatını kolaylaştırırken, insanla beraber hemen bütün canlıların sağlığını tehdit edecek çevre sorunlarına neden olmaktadır. Buna göre, teknolojik gelişmelerin neden olduğu aşağıdaki çevre sorunlarından hangisinin yol açacağı etkinin daha uzun süreli olduğu söylenebilir?

16. Nemli tropikal ormanlar, barındırdıkları bitki ve hayvan potansiyeliyle, ürettikleri oksijen miktarıyla insanlar için eşsiz bir zenginlik kaynağıdır. Bu doğal zenginlik kereste, kağıt, odun hamuru, yakacak ihtiyacı, tarla açma, turizm amaçlı yerleşim alanları yapma gibi çeşitli nedenlerle hızla tüketilmektedir. Ancak ormanların tahrip edilme düzeyi her ülkede aynı değildir. Buna göre, aşağıdaki alanlardan hangisinde, nemli tropikal orman tahribatının diğerlerine göre daha az olduğu söylenebilir?

17. Bangladeş, Asya'da Himalaya Dağları'nın güneyinde Ganj ve Brahmaputra nehirlerinin birleşerek Bengal Körfezi'ne ulaştığı bölgede yer alır. Adeta bir seller ülkesi diyebileceğimiz Bangladeş'te her yıl onlarca sel ve taşkın afeti yaşanmaktadır. Böylece tarım ve yerleşim alanları büyük zarara uğrarken çok sayıda can kaybı da yaşanmaktadır. Örneğin 1998'in Eylül ayında gerçekleşen sel ve taşkınlar yaklaşık 7 milyon evin tahrip olmasına, en az 25 milyon insanın evsiz kalmasına, 2 binin üzerinde insanın ölmesine neden olmuştur. % 80'i sular altında kalan ülkede birçok kamu hizmeti kesintiye uğramıştır. Buna göre, Bangladeş'in sel felaketlerinden büyük zararlara uğramasının nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisinin yer aldığı söylenemez?

18. Doğal kaynakların keşfi ve kullanımı ile insan faaliyetlerindeki değişim arasında yakın bir ilişki vardır. İnsanlar yaşamlarını devam ettirebilmek, ihtiyaçlarını karşılayabilmek ve daha iyi şartlarda yaşayabilmek için doğal kaynak arayışını sürdürmüşlerdir. Yaptıkları keşif ve icatlarla ortaya çıkan ekonomik faaliyetler çeşitli doğal kaynakların önemini artırmıştır. Aşağıda insanların tarihsel süreç içerisinde yaptığı bazı keşif ve icatlar örnek olarak verilmiştir.

• I. Neolitik Çağ'da insan bazı bitkilerin tarımını yapmayı öğrenerek yerleşik yaşama geçmiştir.
• II. Maden Çağı'nda bakır, demir gibi madenler keşfedilerek işlenmeye başlanmıştır.
• III. Orta Çağ'da su ve yel değirmenleri icat edilmiştir.
• IV. 1873'te su gücüyle çalışan dinamo icat edilmiştir.
• V. Sanayi Çağı'nda insanların gelir düzeyi artmış, hizmet sektörü büyümüştür.

Bu keşif ve icatlar, önemine katkıda bulundukları unsurlarla eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?

19. Türkiye'de 1923 - 1963 yılları arasında savaş dönemlerinin etkileri, salgın hastalıklar, yüksek ölüm oranı tarımda makineleşmenin sağlanamaması gibi nedenlerle nüfus artışını destekleyici uygulamalar olmuştur. Planlı ekonomiye geçişle birlikte 1963'ten günümüze kadar olan dönemde ise resmen nüfus artış hızını düşürücü nüfus politikaları uygulanmış,1965 yılında Nüfus Planlaması Kanunu yürürlüğe girmiştir. Buna göre, 1963'ten itibaren uygulanan nüfus politikasının gerekçeleri arasında aşağıdakilerden hangisinin yer aldığı söylenemez?

20. Atmosferdeki oranı giderek artan sera gazlarının küresel iklim değişimindeki önemli etkilerinden biri küresel ısınmadır. Cenevre Raporu olarak da bilinen "İklim Değişimi 2001: Etkileri, Uyum ve Hassasiyet" raporu, yerkürenin tahmin edilenden daha ciddi bir iklim sorunuyla karşı karşıya olduğunu göstermektedir.Rapor, önümüzdeki yüzyıl içerisinde dünyanın 1,4 ile 5,8°C ısınacağı ve deniz seviyesindeki yükselmenin 90 cm yi bulacağını öngörmektedir. Buna göre, küresel ısınmanın gelecekteki bölgesel etkileriyle ilgili olarak aşağıda verilen öngörülerden hangisinin doğru olduğu söylenemez?

21. Türkiye'nin fiziki ve beşeri coğrafya unsurları göz önüne alınarak, jeopolitik açıdan avantajlı ve dezavantajlı yönleri karşılaştırıldığında aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?

23. Aşağıdakilerden hangisinde yerşekillerinin Türkiye ikliminin üzerinde etkili olduğuna kanıt gösterilemez?