Eğitim Bilimleri Deneme Sınavı – Çözümlü Online Test Soruları -3

Her insanın sahip olduğu özellikler onu diğer insanlardan farklı kılar. Aynı özellikler aynı yaş grubundaki bireylerde farklı zamanlarda ortaya çıkabilir. Bu nedenle soruda verilen bazı özelliklerin aynı yaş grubundaki bireylerde farklı olması “Gelişimde bireysel farklılıklar vardır'' ilkesiyle alakalıdır.

Ego, bireyin ilkel içgüdüleri (id) ve toplumun kuralları (süperego) arasındaki dengeyi gözeterek bireyin çevresine uyumlu olmasını sağlar. Dolayısıyla C seçeneğindeki ifade doğrudur. Diğer seçeneklerdeki ifadeler ise yanlıştır.

Organizmanın biyolojik olarak bir davranışı yapabilecek düzeye ulaşması, olgunlaşma kavramıyla ifade edilir. Olgunlaşma, büyüme kavramını da içine alır ve öğrenme için ön koşuldur. Herhangi bir davranışı öğrenilebilmesi için öncelikle organizmanın o davranışı öğrenebilecek olgunluk düzeyine ulaşmış olması gerekir. Söz konusu durumda da müzik öğretmeninin öncelikle olgunlaşma kavramına vurgu yaptığı söylenebilir.Çünkü Mert'in istekli olmasına rağmen gitarı düzgün tutamaması, tellere düzgün basamaması ve müzik terimlerini anlayamaması olgunlaşma düzeyinin yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır.

Piagefnin zihinsel gelişim kuramında bireyin karşılaştığı yeni bir durumu zihninde var olan şemalaria açıklamaya çalışması, özümleme kavramıyla açıklanır. Söz konusu durumda da KPSS'ye hazırlanan bireylerin deneme sınavlarında ilk kez karşılaştıkları kavramları mevcut bilgileriyle açıklamaya çalıştıkları ve bu yüzden çoğunlukla sorulan yanlış cevapladıkları belirtilmiştir. Dolayısıyla öğrencilerin bu davranıştan özümleme kavramıyla açıklanabilir.

Vygotsk/ye göre bilişsel gelişimin kaynağı çevredir. Çocuğun içinde yaşadığı çevre onun etkileşime gireceği uyancıların niteliğini belirler. Birey çevresindekilerden destek alarak zihinsel gelişimini sürdürür.Çocuk kendi başına çözemediği poblemleri başkalarıyla iş birliği içine girerek, onlardan yardım alarak çözebilir. Buna göre C seçeneğinde verilen görüş Vygotsky’nin bilişsel gelişim kuramına uygun değildir.

Bireyin kendindeki olumsuz özellikleri başkalarındaymış gibi göstermeye çalışmasına yansıtma denir.öğretmenlerine karşı nefret duyan Cengiz de ‘ öğretmenlerin ondan nefret ettiğini söyleyerek kendindeki olumsuzluğu başkasında görmektedir. Yani kendi duygu ve düşüncelerini başkalarına yükleyerek rahatlamaya çalışmaktadır. Bu durum yansıtma savunma mekanizmasına örnek oluşturur.

Kimlik oluşturma sürecinde, bireyin kendi tercihlerini bir kenara bırakıp anne babasının istediği mesleğe yönelmesi durumu ipotekli kimlik olarak nitelenir. Haluk'un durumuna ilişkin söylenebilecek en doğru ifade de onun ipotekli kimlik statüsüne sahip olduğudur.

Erikson’a göre birey, yaşamı boyunca gelişim dönemlerinin her birinde farklı bir çatışma ya da karmaşa durumu ile yüz yüze gelir. Erikson bu çatışma ya da karmaşalara psikososyal kriz olarak bakmaktadır. Bu karmaşalar kişinin yaşamında kişilik gelişimi açısından kritik dönemler olarak kabul edilebilir. Bu dönemlerde yaşanan karmaşalar, kişiliğe yeni bir özellik kazandırarak kişiliğin güçlenmesini ve böylece bir sonraki gelişim döneminin rahatlıkla sağlar. Erikson’un sözünü ettiği bu psikososyal krizlerden biri de yakınlığa karşı yalıtılmışlıktır. Bu krizin yaşandığı genç yetişkinlik döneminde bireyin başkaları ile yakın ilişkiler kurabilme yeteneğini kazanmış olması gerekir. Birey eğer bu dönemde diğer insanlarla yakın ilişkiler kurmayı başaramaz ise yalıtılmışlık duygusu kişiliğine hakim olacaktır Söz konusu durumda da üniversite yıllarında birçok arkadaş grubuna girip çıkmasına karşın bu grupların hiçbiri ile anlaşamaması, özellikle de hiç erkek arkadaş edinememesi Meltem'in yalıtılmışlık duygusunu yaşamasına neden olur.

Piagefnin bilişsel gelişim kuramında 3 - 7 yaşlarındaki çocukların kendilerinin gördükleri,sevdikleri şeylerin herkes tarafından da görüldüğü veya sevildiğini düşünmesi benmerkezci düşünme olarak nitelenir. Nazlı’ nın söz konusu ifadesi de bu kavramla açıklanabilir.

Erikson’a göre okul dönemindeki çocuklar "başarıya karşı aşağılık duygusu" krizini yaşarlar. Bu dönemde çocuklar yaptıkları karşısında beğenilmek, takdir edilmek isterler. Ancak başarıları yeterince takdir edilmezse çocukta yetersizlik duygusu oluşur. Kerem de çevresindekilerin, başarılarını takdir etmediğinden yakınmaktadır. ki bu durumda onun başarıya karşı aşağılık duygusu krizini yaşadığı söylenebilir.

Kohlberg’in kuramına göre itaat ve ceza evresinde birey, kuralların güçlü otoriteler tarafından oluşturulduğuna inanır ve kurallara sorgusuzca uyulması gerektiğini düşünür. Buna rağmen otorite ortamda yoksa ceza almayacağı İçin yasağı göz ardı edebilir. Buna göre Şakir Bey'in mesai saatlerine şirket müdürü varken uyup yokken uymaması onun itaat ve ceza evresine uygun davrandığını gösterir.

Dil gelişimi surecinde, çocukların birden fazla sözcüğü bir araya getirmelerine karşın gramer yapısına uygun olmayan cümleler kurmalarına telgrafik konuşma denir.Çizgi film izlemek isteyen bir çocuğun "Anne çiz" demesi de bu süreçle açıklanabilir.

Bir davranışın öğrenme ürünü olması için yaşantılara bağlı ve kalıcı izli olması gerekir.Doğuştan getirilen davranışlarla geçici davranışlar öğrenme ürünü değildir, özgür Bey'in çikolata yememesi deneyim ile kazanılmış bir davranış olduğu ve kalıcı izli olduğu için öğrenme Örneğidir. Diğer seçeneklerdeki davranışlar geçici niteliktedir.

Organizmanın olumsuz bir duruma, maruz kalmamak için önlem alması kaçınma davranışı olarak nitelendirilir. Balıkçılarda kötü havayı görünce‘balığa çıkmayarak kaçınma davranışı sergilemiştir.

Bir uyancı karşısında farklı tepkilerin gösterilmesi durumu, tepki genellemesi olarak nitelendirilir. Verilen durumda da Anıl'ın tepsisini yerine götürdüğü için Döndü Hanım tarafından övülmesi üzerine ertesi gün ona tepsisindeki yemek artıklarını çöpe döktüğünü göstermeye çalışması da tepki genellemesi kavramıyla açıklanır.

Davranışın sıklığının azalması ya da ortadan kalkmasını sağlayan unsurlardan biri cezadır. Sorudaki örnekte davranış değişikliğine yol açan ceza-fiziksel şiddet içerdiği için birinci tür ceza örneğidir.

Geştalt kuramına göre zamanda ve mekanda birbirine yakın olan uyarıcıların bir bütünmüş gibi algılanması yakınlık yasasıyla ilgilidir. Verilen parçada öğrencilerin 1453 dendiğinde “İstanbul'un Fethi'ni hatırlamaları da bu yasayla ilişkilidir. Çünkü öğrenciler defalarca bu iki unsuru birlikte görmüştür ve bunlar bir bütünlük halinde algılanmaya başlamıştır.

Sosyal öğrenme süreçleri dikkat, hatırda tutma, davranışı meydana getirme ve güdülenmedir.Davranışın ileride işe yarayıp yaramayacağını test etme İse bir sosyal öğrenme süreci değildir.

Bilgiyi işleme kuramına göre duyum eşikleri arasındaki uyarıcının duyusal kayda alınmasının ardından uyarıcı, dikkat ve algı süreciyle kısa süreli belleğe aktarılır. Daha sonra kodlama ve tekrar süreçleriyle uzun süreli belleğe aktarılan bilgi burada depolanır ve gerek duyulduğunda kısa süreli belleğe çağrılır. Dolayısıyla söz konusu işlemlerin doğru sıralaması D seçeneğinde verilmiştir.

Eski bilgilerin yeni bilgileri karıştırması durumuna ileriye ket vurma denmektedir.Verilen örnekte de öğrencilerin yeni müdür yardımcısı Cemil Bey'e bazen eski müdür yardımcısının adıyla Kâmil Bey diye hitap etmeleri ileriye ket vurma kavramıyla açıklanır.

Tesadüfen pekişen bir davranışın kalıcı hale gelmesi, batıl davranış olarak nitelenir.Kol düğmeleri ile iş yemeğinin başarılı geçmesi arasında nedensel bir ilişki yoktur. Ancak bu durumlar tesadüfen peş peşe geldiğinden iş adamı bunlar arasında bir ilişki kurup bu doğrultuda davranmıştır.Dolayısıyla bu durum batıl davranış kavramıyla açıklanır.

Yabancı bir sözcüğün onunla ses benzerliği olduğu bilinen bir sözcükle eşleştirilerek akılda tutulmasına anahtar sözcük yöntemi denir. “Özlem Öğretmen'in de öğrencilere bu yöntemi önerdiği söylenebilir.

Davranışta kontrast, bir davranışın iki farklı durumda sergilenmesine karşın, bu durumlardan birinde pekiştirilip diğerinde pekiştirilmemesine bağlı olarak pekiştirilmediği durumda azalmasına karşın pekiştirildiği durumda artış göstermesini ifade eder.Seçeneklerdeki ifadeler E seçeneğindeki Antrenmanlarda da maçlarda da oyunculara sık sık küfür eden teknik direktörün birkaç maçta hakem tarafından uyarılınca "maçlarda oyunculara küfür etmemesi fakat antrenmanlarda daha çok küfür etmesi durumu bu kavrama örnektir.

Bireyin başkalarının olumlu sonuç veren davranışlarını görüp bu davranılan sergilemesi dolaylı pekiştirme kavramıyla açık lanır. Söz konusu durum da buna örnektir.,

Organizmanın çeşitli çözüm yollarını tek tek deneyerek işe yaramayanları eleyip sonuca ulaştıran çözüm yolunu kullanarak sorunun çözümünü bulması, sınama yanılma yoluyla öğrenme olarak nitelendirilir.Söz konusu durumda da Münevver eve giderken yolun uzun olmasından şikâyetçidir ve daha kısa yoldan giden bir otobüs bulabilmek için tüm otobüsleri tek tek denemiştir. Bu durum sınama - yanılma yoluyla öğrenmeye örnek olur.

Bireyin geçmiş yaşantılarının saklandığı bellek türü anısal bellektir. Nergis Hanım, komşusunun bahsettiği geçmişe ilişkin yaşantıları hiç hatırlamadığından onun anısal belleğinin işlevini yerine getirmesinde sorun olduğu söylenebilir.

Premack ilkesi, bireyin yapmayı daha çok istediği davranışı, yapmayı daha az istediği davranışı yerine getirmesi için pekiştireç olarak kullanmaya dayanan bir davranış kontrol tekniğidir. Verilen durumda Melike Hanım, Premack ilkesini uygulamak için tatlıyı, sebze yemeğini yeme davranışının pekiştireci olarak kullanmalıdır. Bu nedenle “Sebze yemeğini yersen tatlını yiyebilirsin."cümlesi, Premack ilkesinin uygulanmasına örnek oluşturur.

Her bireyin kendine özgü bir yaşantı alanının olduğunu, bu alanın bireyin içinde bulunduğu tüm koşullardan oluştuğunu ve bu alan görülmeden davranışların açıklanamayacağını savunan kuram, yaşam alanı kuramıdır. Söz konusu durumda da Gökmen Bey'in bu kuramın görüşlerinden yararlanması daha uygundur. Çünkü öğrencileri arasında birçok yönden farklılık vardır.ve bu durumda her birinin içinde bulunduğu tüm koşullar göz önüne alınmalıdır.

Öğretim kademelerine göre rehberlik hizmetleri planlanırken öğrencilerin içinde bulunduğu gelişim dönemi esas alınır. İlköğretim birinci kademede de rehberlik hizmetleri sunulurken öğretmen merkezli anlayışın benimsenmesi öğrencilerin içinde bulunduğu gelişim döneminin bir gereğidir. Bu yaş aralığındaki öğrenciler dışa bağımlı dönemde olduğundan rehberlik hizmetleri öğretmen merkezlidir.

Öğrenme isteğinin öğretmen tarafından harekete geçirildiği bir sınıf ortamında öğrencilerin isteklerinin göz önünde bulundurulmadığı ve gönülsüzlüğe dayanan bir durumun olması söz konusudur. Buradan hareketle A seçeneğinde yer alan ifadede hümanist bir anlayışın olduğunun söylenmesi mümkün değildir.

İren’in elektronik mühendisliğinin kendine uygun bir meslek olup olmadığına karar verebilmesi için rehber öğretmenin öncelikle yöneltme hizmetini kullanması gerekir.Bu hizmetle İren; kendi yetenek, ilgi ve değerleri doğrultusunda elektronik mühendisliğinin kendisi için uygun bir meslek olup olmadığına karar verecektir. Mesleğin çalışma koşullarının bir kadına uygun olup olmadığını öğrenmek için de bu mesleğin üyeleriyle görüşmesi İren’in bu konuda bilgi sahibi olmasını sağlayacaktır.

Nurseda’nın annesi ve babası tarafından sürekli eleştirilmesi e ve davranışlarının onaylanmaması demokratiklik ve insancıl tutuma aykırı bir örnek iken Nurseda’ya anne ve babasının sürekli okul psikolojik danışmanından yardım alması konusunda baskı yapması gönüllülük ilkesinin ihlal edildiğini göstermektedir.

Eğitsel rehberlik; etkili zaman kullanımı, verimli ders çalışma yolları, öğrenmeye güdülenme engelleriyle baş etme gibi konularda öğrencilerin akademik başarılarını artırmak amacıyla yapılan her türlü etkinliklerdir.Ensar'ın derste öğretmenin elbisesiyle ilgilenmesi, hatalarını araması ve bu nedenle konuya odaklanamaması sorununu çözmek için Ensar’a öncelikle eğitsel rehberlik hizmeti verilmelidir. Bu hizmetle Ensar bu engeli ortadan kaldırarak öğrenmeye güdülenebilir, böylece dikkatini anlatılan konuya vererek başarısı artabilir.

Rehberlik anlayışına uygun davranan bir öğretmenin öğrencileriyle kurduğu iletişimde yargılayıcı ve suçlayıcı olmaktan uzak durması ve öğrencilerini anlamaya çalışması beklenmektedir. Öğretmenin kullandığı sorular da bu çerçevede olmalıdır. Bu nedenle rehberlik anlayışına uygun bir öğretmen"neden, niçin” kalıbındaki ve kapalı uçlu sorulardan kaçınmalı; "nasıl, ne oldu"gibi suçlama ve yargılama içermeyen, öğrenciyi anlamaya yönelik olan soru kalıplarını kullanmalıdır.

Öğretmen - öğrenci ilişkisi açısından zararlı bakıldığında saydamlık,öğretmenin öğrencileri ile ilişkisinde gerçek duygularını ortaya koyması,yapmacılıktan uzak,doğal ve dürüst olabilmesidir.Seçenekler incelendiğinde öğretmen verimli ders çalışma tekniklerini bilmediğini düşünüyorum derse saydam bir tepki vermiş olur.

Rehberlik hizmetlerinde bireyin kendini tanımasını sağlamak amacıyla test dışı tekniklerle birlikte çeşitli test teknikleri de kullanılır.Bu testler geleceği yordama var olan sorunların kaynağını tespit etme öğrencilerin hangi konularda yardıma ihtiyaç duyduğunu belirleme,verilen hizmetlerin etkinliğini değerlendirme,çeşitli konularda araştırma yaparak bilgi sahibi olma ve rehberlik hizmetlerini öğrencilere tanıtma amacıyla kullanılır.Fakat öğrencilerde var olan psikolojik bozuklukları tespit edilerek bu öğrencilerin etiketlenmesi hem rehberliğin amacına hemde rehberliğin temelinde yer alan insancıl yaklaşıma uygun olmadığından testlerin kullanım amaçlarından biri olamaz.

13-14 yaş aralığını kapsayan meslekleri keşfetme ve araştırma döneminde bulunan bireyler kişilerin ve mesleklerin benzer ve farklı yönleri üzerinde bilgi sahibi olmaya ve yeni yönleri keşfetmeye başlar.Sekizinci sınıfta olan Demet de farklı meslekler hakkında bilgi sahibi olmaya çalıştığı için meslekleri araştırma ve keşfetme dönemindedir.

Gözlem yaparken öğretmenlerin neyi gözleyeceklerini bilmeleri gerekir.Bu amaçla gözlem listelerini kullanabilirler ve hatta mümkünse öğretmen arkadaşlarından yardım alabilirler.Gözlem anında önemli yerleri kaydetmeleri olayları unutmamalarının önüne geçer.Fakat gözlem sırasında bir çok olayı ya da kişiyi gözlemeleri dikkatlerinin dağılmasını engeller ve daha güvenilir bir gözlem yapmalarını sağlar.

Bir ilçede bulunan okullarda sunulan rehberlik hizmetlerine rehberlik etmekle sorumlu olan kurum RAM 'dır.Bu nedenle okullarda sunulan rehberlik hizmetlerine gerekli desteği ve yardımı sağlamak temelde RAM'ın görevidir.

Bireyselleştirilmiş eğitim programı,Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP geliştirme biriminin iş birliğiyle hazırlanır.Hazırlanan bu programla öğrenme ortamlarının düzenlenmesi,öğretim yöntem ve tekniklerinin uyarlanması,problem davranışların ortaya çıkmadan önlenmesi bu bireylerde öğrenmenin etkili ve kalıcı olması sağlanır.Birey için hazırlanacak yeni bireyselleştirilmiş eğitim programında ve bireyin yönlendirilmesinde bireysel eğitim programına ilişkin değerlendirmeler esas alınır,yalnız bireyselleştirilmiş eğitim programını öğretmenin yenilemesi diye bir durum söz konusu değildir.

Bireyselleştirilmiş eğitim programı,Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP geliştirme biriminin iş birliğiyle hazırlanır.Hazırlanan bu programla öğrenme ortamlarının düzenlenmesi,öğretim yöntem ve tekniklerinin uyarlanması,problem davranışların ortaya çıkmadan önlenmesi bu bireylerde öğrenmenin etkili ve kalıcı olması sağlanır.Birey için hazırlanacak yeni bireyselleştirilmiş eğitim programında ve bireyin yönlendirilmesinde bireysel eğitim programına ilişkin değerlendirmeler esas alınır,yalnız bireyselleştirilmiş eğitim programını öğretmenin yenilemesi diye bir durum söz konusu değildir.