Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları Test – 1

Adı, Eski Yunan Dönemi’nde geo (jeo) ve graphien (grafeyin) kelimelerinin birleşmesinden oluşan geographien (jeografeyin), yerin tasviri demektir. Coğrafya kelimesini, ilk kez Eratosthenes (Eratostens) kullanmıştır. İslami kaynaklara bu kavram, ilk defa 12. yy.da “cugrafiya” şeklinde; Türkçeye ise 15. yy. da Fatih Dönemi’nde girmiştir. Bugünkü anlamda ise coğrafya, doğal ortam ile insanlar arasındaki karşılıklı etkileşimi araştırarak sonuçlarını sentez hâlinde veren bilimdir. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yaşlı bir adama araba çarpmış ve adam hafif yaralanmış. Etraftakiler hastaneye götürmüşler. Hemşireler, röntgenini çekeceklerini söylemişler. Yaşlı adam, acelesi olduğunu söylemiş. Hemşireler merakla acelesinin nedenini sormuşlar . “Eşim huzurevinde kalıyor. Her sabah birlikte kahvaltı etmeye giderim, gecikmek istemiyorum.” demiş. Hemşire, “Eşinize haber iletir, gecikeceğinizi söyleriz.” deyince yaşlı adam, “Ne yazık ki karım alzaymır hastası benim kim olduğumu dahi bilmiyor.” demiş. Hemşireler hayretle “Madem sizin kim olduğunuzu bilmiyor, neden her gün onunla kahvaltı yapmak için koşuşturuyorsunuz?” diye sormuşlar. Adam cevaplamış: “Ama ben onun kim olduğunu biliyorum.” Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmıştır?

3. ve 4. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (I) Türklerin İslam’a hizmetleri yalnız siyasi, askerî ve idari sahalarda olmamıştır. (II) Türklerin, İslam medeniyetinin gelişmesine önemli katkıları olmuştur. (III) Örneğin eski Yunan felsefesinin İslam fikir hayatında ilk gerçek temsilcisi sayılan Farabi, Oğuzların yaşadığı Farab şehrinde doğmuştur. (IV) Ayrıca Selçuklular Dönemi, eğitim ve öğretim kurumları açısından çağının bir dönüm noktası olmuştur. (V) Daha önce dağınık ve özel olarak yapılan öğretim, ilk defa Alp Arslan zamanında bir programa bağlanarak devlet himayesine alınmıştır. (VI) Devrin ilim ve fikir adamları, ülkedeki eğitim kurumlarına davet edilmişler ve orada maaşlı müderrisler olarak hizmet vermişlerdir. (VII) Öğrencilere de maaş bağlanmış, onların istifade etmeleri için kütüphaneler kurulmuştur. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bu parçada bulunan numaralanmış cümlelerden hangileri kanıtlanabilirlik yönünden farklıdır?

Bilim dili, bütün bilim dallarının araştırılmasında, eğitim ve öğretiminde kullanılabilen dildir. Bir dilin bilim dili sayılabilmesi için o dille çeşitli bilim dallarına ait araştırmaların, incelemelerin yapılabilmesi; bunlara ait sonuçların, yorum ve değerlendirmelerin en ince ayrıntılarına kadar ifade edilebilmesi; dilde bütün bilim dalları için gerekli terimlerin bulunması, dilin çeşitli düşünceleri anlatan kavramları karşılayabilecek işlekliğe ve kelime kadrosuna sahip olması gerekir. Yukarıdaki parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangileri kullanılmıştır?

Yol kenarında bir set, setin üstünde kırık mezar taşları... Bunların arasında renk renk yeldirmeli, çarşaflı kadınlar oturmuş; aralarında poturlu, mintanlı simitçiler, leblebiciler, turşucular... Bir sokak daha ötede toprak kulübeler arasında bir arsa… Ortada bir bostan kuyusu ile eşek… Eşeğin arkasına yirmi, otuz metrelik bir ip, ipin ucuna da bir kova bağlanmış. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi ağır basmaktadır?

Kişiyle kendi milleti arasındaki bağı dil sağlar. Kendi milletine bağlılığın devamı, ana dilin bilinçli bir şekilde yeterince öğrenilmesi ve kullanılabilmesi ile mümkündür. Toplumun millet olarak yaşayıp devam edebilmesi de buna bağlıdır. Eğitim, bu sonucu sağlıyorsa millet devam eder; sağlamıyorsa çözülür. Atatürk, bu gerçekleri şu sözlerle dile getirmektedir: “Millî his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin millî ve zengin olması, millî hissin ortaya çıkmasında çok önemlidir.” Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım özelliklerinin hangilerinden yararlanılmıştır?

Adamın biri, kör olmuş. Doktor doktor dolaşmaya başlamış. Ancak gittiği doktorlar tedavi edememişler. Yaşlı biri, kör adama “Git, hiçbir derdi olmayan bir adam bul, onun gömleğine gözlerini sür, böylece gözlerin tekrar görmeye başlayacak.” demiş. Bunun üzerine adam, dertsiz birini aramış durmuş. Bir çobanın hiçbir derdinin olmadığını öğrenmiş ve gidip çobanı bulmuş. Demiş ki: "Ey çoban, hiçbir derdin yokmuş, doğru mu?" Çoban "Yoktur." demiş. Kör adam, "Gömleğini gözlerime süreyim ben de görebileyim." demiş. Çoban, "İyi ama benim gömleğim yok ki!" demiş. Çoban dertsiz olmasına dertsizmiş ama bir gömleği de yokmuş. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur?