Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları Test – 6

Daha etkili ve zengin bir anlatıma ulaşmak amacıyla sözcüklerin gerçek anlamlarından sıyrılarak kendilerine özgü bir anlam kazandığı kalıplaşmış söz gruplarına "deyim", denir. Deyimlerin birçoğu, benzetme ve söz sanatları ile süslüdür. Anlatıma güzellik, canlılık ve çekicilik katmak için bu şekilde kullanılırlar. Bu bakımdan, genel kural niteliği taşımazlar. Bu yönleriyle de atasözlerinden ayrılırlar. Çünkü atasözleri genel kural niteliği taşırlar; yol göstermek, ders ve öğüt vermek amacı güderler. “Ağaçtan maşa aptaldan paşa olmaz.” atasözü, netleşmiş bir genel kuraldır. Denenmiş, uygulanmış, her zaman ve herkes için doğru olan bir genel kural niteliğinde biçimlenmiştir. Oysa “fiyatı kırmak” sözünde genel bir kural yoktur. Çünkü her zaman fiyat dondurulmaz. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangilerine başvurulmamıştır?

Her doğruyu söylemeye gelmezmiş; birtakım doğruları yaymamak, çokluktan, kamudan gizlemek gerekmiş. Peki ama bir doğruyu söylemek, gizlemek, yayılmasını önlemeye çalışmak o doğrunun yerinde duran yalanı sürdürmek demek değil midir? Yalanın yalan olduğunu bilerek sürmesine bırakmaya hakkınız var mıdır? Bu yalanlar kutsalmış, onlara dokunmaya gelmezmiş. Bir şeyin yalan olduğunu anladık mı kutsallığına inanmıyoruz demektir, bunun için "kutsal yalan" sözü bir şeyin hem köşeli hem de yuvarlak hem katı hem de biçimsiz olduğunu söylemek gibi bir saçmadır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine özellikle başvurulmuştur?

Divan edebiyatı sanatçıları anlamdan ziyade söyleyişe, ifadenin kulağa hoş gelmesine önem verirlerdi. Cümlelerini birtakım edebî sanatlarla süsleyerek düşünceyi arka plana iterlerdi. Anlam, o söz sanatlarının altında ezilir giderdi. Yukarıdaki paragrafta aşağıdakilerden hangisinin eksikliği vurgulanmaktadır?

Serbest şiir, serbest şiir deyip duruyorsunuz. Allah aşkına söyler misiniz, nedir bu serbest şiir? Şiir, herhangi bir duygu veya düşüncenin, belirli kalıplar dahilinde, coşkulu bir dille anlatıldığı yazı türüdür. E, o zaman nerede kaldı o belli kalıplar? Bakın üstatlar, şiiri şiir yapan, bahsettiğimiz bu belirli kalıplardır. Yani kafiyedir, rediftir, hece ölçüsüdür, aruzdur... Siz tüm bu unsurları kullanmadan şiir oluşturduğunuzu mu düşünüyorsunuz? Hayır, hayır. Sizin yazdıklarınız şiir değil, düzyazı örnekleridir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangilerinden özellikle yararlanılmıştır?