AYT Edebiyat Deneme Sınavı Online Test – Çözümlü

1. Herhalde Hindistan'a yerleşmişti. Bu ülke öyle farklı bir yerdi ki Julian'ınki kadar huzursuz bir ruh bile orada dinginliğe kavuşabilirdi. Bu metindeki "huzursuz bir ruh" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

2. Türkçe, somutlama gücü yüksek bir dildir. Dil bilimciler bunu dilimizin ayırıcı ve belirleyici özellikleri arasında sayarlar. Şairlerimiz sevgi, aşk, özlem, acı, ayrılık türünden duyguları, durumları anlatabilmek için sözcüklere alabildiğine özgürlük tanıyarak onları somutlaştırırlar. Bu metinde ileri sürülenleri örneklemek için aşağıdaki dizelerden hangisi kullanılamaz?

3. Ne kadar sabırlı olursan ol, yine de... Bu cümle, aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanırsa söz söyleyen kişinin gerçekçi olması önerilmiş olur?

4. (I) Bence İstanbul'da yaşayan gerçek İstanbulluların nostalji yapmaya hakkı var. (II) Bir Parisli 300 yıl önceki Paris'i aynen korumaya devam ediyor.(III) Ama benim çocukluğumun İstanbul'u yok artık.(IV) Ne ağzımı dayayıp kana kana içtiğim çeşmeleri ne de daldan dala atladığım dut ağaçlarını bulabiliyorum; yaşadığım mahalleye gittiğim zaman, onların artık o mahalleler olmadığını görüyorum.(V) Eğer geçmişe öykünmek hakkı varsa bu, herkesten önce İstanbullularındır çünkü bizim çocukluğumuz oralarda kaldı. Bir yazarın, görüşlerini belirttiği bu parçadaki numaralanmış, cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

5. Mümtaz: — Bilir misin ki seni gördüğüme çok memnun oldum. Hatta sevindim. Sonra tekrar onun yüzüne korka korka baktı. — Ne kadar güzelleşmişsin! Hem çok, çok güzel olmuşsun... Bu hüzün sana yakışıyor. Bilir misin neye benziyorsun? Betticelli'nin meleklerine... Hani o Passion'da İsa'ya üç çiviyi verene... Suat sözünü kesti: — Bırak bu manasız benzetmeleri... Bir şeyi öbürüne benzetmeden konuşamaz mısın? Bu metinde, Suat'ın cümlesinde dilin kullanıldığı işlev, aşağıdakilerden hangisidir?

6. Şair: "Mutluyum Oturduğun (I) semti Ev arkadaşını (II) Öğrenmekten (III) Mutluyum Bir saat karşında (IV) durup orada Yüzüne bakabildiğime Hayatta tek isteğim buydu Mutluyum seni sevdiğime." diyor.(V) Bu şiirde altı çizili sözcükler için ses bilgisi açısından aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

7. Bazı insanlar için bir eylencedir okumak. Bir yer de bir kitap gördülermi "nedir" diye bakmadan geçemezler. Onlarda da kitap tiryakiliği vardır. Öğrenmek için okumazlar kitabı; okumaktan haz alırlarda onun için okurlar. Bu parçada kaç yazım yanlışı yapılmıştır?

8. Karla örtülü, uçsuz bucaksız bir kayın ormanı ( ) Saatlerdir gittiğim yolda sadece iki arabayla karşılaşıyorum. Yol levhaları sık aralıklarla ( ) Geyiklere dikkat ( ) ( ) uyarısında bulunuyor. Bu parçada boş bırakılan ayraçlara aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir.

9. Lokmalar büyüyordu ağzında, neredeyse bir şişe su bitirdi bir tabak yemekle; yutamıyordu heyecandan. Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

11. Bulanık bulutlar arasından mavi gök parçalarının görünmesi gibi onun bulanık şiirlerinin arasından da yalın dizelerin ortaya çıkması gelecekteki şairi haber vermektedir. Bu cümle için aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi yanlıştır?

12. (I) Bir şiiri, bir öyküyü, bir romanı, kestirmeden söyleyeyim edebî bir eseri okurken birden durakladığım anlar olur. (II) Metnin sözcük örüntüsünü oluşturan birimlerden birinin çekim alanı içine girdiğimi hissederim. (III) O sözcük, ardına düşürmüştür beni; çekim gücüyle dilin başka bölgelerine sürükleyip götürmüştür. (IV) Okumakta olduğum metin elimdedir. (V) Fakat bu kitabın içinde miyim, dışında mıyım? (VI) Kestiremem. Numaralanmış cümleler için aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi yanlıştır?

13. sevmeyi öğrenmeyen nasıl doldurabilir güzelliği göğsüne Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

14. Mis gibi şeftalinin sırasıdır şimdi Haziran maziran derken onlar çıkacak Aldatılmış ruhum çıkacak Adım deliye çıkacak Bu dizelerde aşağıdaki sözcük türlerinden hangisi kullanılmamıştır?

15. "Senelerce çok önemli firmalara, erkeklerin nasıl giyinmesi gerektiği konusunda konferanslar verdim. Erkek giyiminin yazılmayan kuralları vardır. Beyaz çorap sadece spor çorap olarak spor ayakkabının içine giyilebilir. Onun dışında erkek giyiminde beyaz çorap yok! Kravat boyu kemerin bitimine kadar olmalı. Kemerin üstünde ya da altında olan kravat uygun bağlanmamıştır. Kol boyu, çok uzun ya da kısa olmamalı çünkü insanı en kötü, perişan gösteren şey ceketin kol boyudur. Bir erkek dirseğini kırdığında gömleğinin beyazı yarım santim görünmeli. Aynı şekilde gömleğin yakası da yarım santim, ceketin dışına taşmalı. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtıdır?

16. Ben Türkiye'nin çok özel bir konumda olduğunu ve inanılmaz çelişkiler yaşadığını düşünüyorum. Tam Avrupalı gibi olamıyoruz, bir Uzak Doğulu, bir Hintli gibi de değiliz. Bize özgü çok matrak bir dünya var. Arada oluşumuz bizim için bir anlamda inanılmaz bir olanak. Böyle bir hayatı yaşayan insandan çok iyi şair, sinema yönetmeni, tiyatrocu çıkabilir. Bu ortamın olumlu anlamda yoğrulabileceğini düşünüyorum. Bu parçaya göre Türkiye'nin içinde bulunduğu durumun ortaya çıkaracağı olgu, aşağıdakilerden hangisidir?

17. "Mekânım Datça olsun." dileği üzerine son yolculuğuna Datça'da uğurlanan Can Yücel, şiirlerinde Datça'nın doğasına olan hayranlığını yansıtmıştı. Can Yücel, şiirinin güzelliğini Datça'nın güzellikleriyle birleştirirken Halikarnas Balıkçısı, Datça Yarımadası'nın ucundaki Knidos için "Harabedir, ıssızdır, yakınında ne bir köy ne de bir insan vardır fakat yaşayan bir kentten daha canlı daha alımlı ve derindir." diyor ve devam ediyor: "--- ama burada çağların silemeyeceği, zamanların söndüremeyeceği bir güzellik var. Burası harabe değil, cennet yıkıntısı!" Bu metinde boş bırakılan yere dil ve düşünce yönünden aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun değildir?

18. Doğa, hemen her çağda şiirlere, şarkılara esin kaynağı oldu. Özellikle de çiçekler ve ağaçlar... Sanki o dizeleri okurken çiçeklerin kokularını duyar, ağaçların gölgesinde serinleriz. "Koklamaya kıyamam, benim güzel manolyam." şarkısından etkilenmeyen var mıdır? Edip Cansever'in süseni, İlhan Berk'in taflanı, Can Yücel'in sakız ağacı unutulabilir mi? Bu metnin anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

19. Söz kuvvetini kaybetti fakat söylemeliyiz. Çünkü öncülerimiz son dağların üstünden İzmir'e bakıyor. Ordumuz İzmir yoluna düştü. Bir bahar havası içinde yeşildağlardan beyaz şehirlere gidiyoruz. -Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir! İleri! İzmir'e gidiyoruz. Hayal, bu hakikatten sönüktür. Kanlı istila dağlara sığındı, ormanların karanlığına kaçıyor. Kurtarış ordularının sesleri bu dağların en yüksek tepelerine ve ormanların en kuytu köşelerine yetişiyor. Düşman ölüme kaçıyor. Falih Rıfkı Atay (Ağustos 1922) Bu metin tür, dil ve anlatım açısından incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

20. ben ölürsem karakutumu bulamayacaklar ... hummalı sabrımın glayöllü dağ köyleri sana hasret şakımak mı yakışacak çok arayacak çocukluğum esas sırrını benim yüzüm bir kedi amipidir. ben ölürsem o kendiliğinden çoğalacak! ... ben ölürsem karakutumu bulamayacaklar ne bir buz yorgunluğu ne bir sinema perdesi yırtık ... küçücük kabrim bir çocuk kalbi gibi haylaz olacak! Bu metin içerik, dil ve anlatım yönünden incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

21. Kendi kendime hep soragelmişimdir. Başka birinin yaşam öyküsü, anıları, günlükleri, neden ilgilendiriyor, niye bir kişinin yaşam serüveni etkiliyor bizi? Soruların yanıtını "Masalını Yitiren Dev"i okurken buldum. Bu, yaşanan somut gerçeklerin yazınsal ve kurmacasal bir doku içinde verilmesinden doğuyor. Böyle değil de salt var olan ya da yaşanan gerçekler olduğu gibi aktarılıp zaman dizisine uygun bir art ardalık içinde verilseydi, anlatılanlar bir başkasının yaşamı olarak kalırdı. Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

22. Yıllarca Bodrum'un Torba Koyu'na gitmişimdir. Yüzlerce kez bu koydaki balıkçıları, balıkçı teknelerini görmüşümdür. Ama bir gün bile onları, Avni Arbaş'ın resimlerindeki gibi görmedim. Ne o ışıkta ne o renklerde ne o gerçekliklerde çünkü benim gördüğüm dış dünyaydı, çıplak gözün algıladığı görüntülerdi. Avni Arbaş'ın resimlerine bakarken Torba Koyu ve balıkçıları ile değil, Avni Arbaş'ın resimleriyle karşı karşıyaydım. Ama aynı zamanda Torba Koyu'nun ve balıkçılarının dünyasını biliyordum. Tıpkı, bir sabah penceremi açtığımda, Boğaz'ı, Abidin'in bir resmi olarak görmem gibi. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen ressamların bir niteliği değildir?

23. Aşağıdaki tanımlardan hangisi ayraç içinde verilen kavramla uyuşmamaktadır?

24. "Sekizimiz odun çeker Dokuzumuz ateş yakar Kaz kaldırmış başın bakar Kırk gün oldu kaynatırım kaynamaz." Bu dörtlükteki edebî sanat aşağıdakilerin hangisidir?

25. Kusursuz bir insandı çünkü... Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa anlam olaylarından dokundurma (tariz) meydana gelir?

26. Dinleyin efendiler şikâyetim var Yandı canım pirelerin elinden Sizlere bir güzel hikâyetim var Yandı canım pirelerin elinden Bu dörtlük için aşağıdakilerin hangisi söylenemez?

28. I. Sakıyâ camı mey ne hoş gül olur Kim alırsa eline bülbül olur. II. Bakî'ye âb-ı vasi ermez ise Ateş-i hicr ile yanar kül olur. III. Der gören taze dağı sinemde Ne güzel kırmızı karanfil olur. IV. Gam-ı zülfünde dud-u ah-ı kebud Lâciverdî lâtif sümbül olur. V. Rişte-i muy-i dilbere dolaşan Beste-i bend-i zülf ü kâkül olur. Numaralanmış beyitlerden hangisi gazelin makta beytidir?

29. Aşağıdakilerin hangisinde "İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı" hakkında verilen bilgi ile ayraç içindeki sözcük veya sözcük öbeği uyuşmamaktadır?

30. XIX. yüzyılda hem divan hem de halk edebiyatı tarzında yazdığı şiirleriyle tanınmış, medrese tahsili yaptığı için "kâtip" olarak Anadolu'nun pek çok yerinde görev almış, Rusların, sılasını işgal etmeleri üzerine söylediği "Vardım ki yurdundan ayağ göçürmüş / Yavru gitmiş ıssız kalmış otağı" şiiri çok ünlü olan, tasavvufla yakın ilgisi bulunmayan bir şairimizdir. Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

32. Şiirde okuyucuyu uyarma, ona yol gösterme amacını taşıyan, doğruyu, güzeli öğretmeye yönelik düşünce ve üsluptur. Kısa ve özlü anlatım esastır. Atasözlerine, deyimlere, halk söyleşilerine sıkça rastlanır. Dünya görüşü, yaşam deneyimine dayanmaktadır. Düşünce ve bilgi ağırlıklı didaktik şiirler oluşturan, XVII. yüzyılda bir akım olarak dikkati çeken divan şiiri üslubudur." Bu metinde tanıtılan "edebî üslup" ve öncüsü olan şair aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

34. Tasavvuf felsefesini içeren alegorik (simgesel) eserde "Hüsn" (güzellik) adlı genç kızla "Aşk" adlı delikanlı, Benî Muhabbet adlı bir Arap kabilesinde aynı gün doğarlar. Büyüyünce Mekteb-i Edep (Terbiye Okulu)'te Mollayı Cünun (Çılgınlık hocası)'dan aşk ve sevgi üzerine dersler alırlar. Bir ara yanlarına kabilenin kabadayısı Hayret (kendinden geçiş) gelir. Hüsn ondan çekinip evine kapanır. Sunan (söz), Hüsn ile Aşk'ın mektuplaşmalarını sağlar. Aşk, dayanamayıp kabile ulularından Hüsn'ü ister. Onlar da Kalb (Gönül) ülkesindeki Kimya (iksir, tılsım)'yı elde etmesini şart koşarlar. Aşk, lalası Gayret ile yola çıkar. Bu yol, masallardaki gibi tehlikelerle doludur. Bu tehlikeleri aşıp Kalb kalesine ulaşır. Aşk, burada harikulade bir resim görür ve sevgilisi Hüsn'e kavuşur. Anlar ki Hüsn aslında kendi içindedir. Sonuçta Aşk, Hüsn olmuştur; Hüsn de Aşk. Bu metinde söz edilen eser için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

36.Bir ıtık-nâmedir insana senin kaanûnun . Bildirir haddini sultâna senin kaanûnun (Senin kanunun insana bir hürriyet belgesidir. Senin koyduğun kanun, padişahlara bile haddini bildirir.) Bu beyit, içerik özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki edebî dönemlerden hangisinde yer alır?

37. Tanzimat Dönemi'nde edebiyat çalışmalarını birinci plana almayıp bunu bir amatör gibi sürdürse de yeni Türk edebiyatının oluşmasında oldukça yararlı olmuştur. Batı'dan Türkçeye ilk şiir çevirisi yapanlardan biridir. Onun "Ondokuzuncu Asır" adlı şiiri, hâlâ eskiye dönük kalmakta direnenlere çağdaş uygarlığı tanıtması bakımından değerlidir. Bu metinde tanıtılan devlet adamı, şair, yazar aşağıdakilerden hangisidir?

38. --- sanatçıları Batı uygarlığına özellikle Fransa'ya hayranlık duymuşlardır. Devlet ve siyaset konularına dokunmak, vatan, hürriyet, istiklal, inkılap gibi sözcükleri kullanmak yasak olduğu için açıkça toplumsal yazılar yazma olanağı bulunamamış; aşk, merhamet "gibi temalar üzerinde durulmuştur. Şiir düz yazıya yaklaştırılmış, kulak için kafiye geçerli sayılmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

39. Aşağıdakilerin hangisinde sanatçı, eser, tür eşleştirmesi yanlıştır?

40. Secilerin kullanıldığı ve şiirsel bir anlatımın hâkim olduğu düz yazılara "mensur şiir" adı verilmektedir. Türk edebiyatında mensur şiir ilk kez... Dönemi'nde ... tarafından yazılmıştır. "Mensur Şiirler" ve "Mezardan Sesler" yazarın bu alandaki eserleridir. Bu metindeki boşluklara aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

41. Kardeşlerim, evlâtlarım! ruhu göklerde olan ecdadımız minarelerimizden yedi yüz senenin şanlı Osmanlı tarihinin bugünkü faciasını seyrediyor. ... Milletlerin ilâhi hakkı ilân olunacağı güne kadar kalbimizde heyecanımız kalacak, eksilmeyecektir. Yedi yüz senenin en asil ve büyük mirası olan vakarımızı (ağırbaşlılığımızı), adalet ve terbiyemizi unutmayacağız. Yemin ediniz! Yedi yüz senenin tarihini ağlayan minareler altında yemin ediniz: Bayrağımıza, ecdadımızın namusuna hıyanet etmeyeceğiz. 23 Mayıs 1919 Sultanahmet Mitingi Bu metinde mitinge katılanlara yemin ettiren sa-natçı aşağıdakilerden hangisidir?

42. Aşağıdakilerin hangisi ayraç içinde verilen dönemde ya da edebî anlayış içerisinde savunulan bir görüş olamaz?

43. Sanatçı, yalın bir dil ve hece ölçüsüyle halk edebiyatı biçimlerinden, folklordan yararlanarak didaktik şiirler yazmıştır. Tanzimat'tan beri süregelen ancak dağınık olan Türkçülüğü sistemleştirerek Türk Sosyolojisini kurmuştur. "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" makalesi çok önemlidir. "Altın Işık" bazı şiirlerinin yer aldığı eseridir. Bu metinde tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

44. Aşağıda yazarlarıyla verilen eserlerden hangisi "Kurtuluş Savaşı" romanı değildir?

45. Başka san'at bilmeyiz, karşımızda dururken Söylenmemiş bir masal gibi Anadolu'muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar olsun ... Ayrılıyor yolumuz. Bu dörtlüğün, içerik ve biçim özellikleri göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki şairlerin hangisi tarafından yazıldığı söylenebilir?

46. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi'nde Millî Edebiyat zevk ve anlayışını sürdüren sanatçıların yer aldığı edebî dergilerden biri değildir?

47. Türkiye dışı çağdaş Türk edebiyatçılarından --- Kırgız edebiyatının dünyaca tanınmış yazarıdır. Eserlerinde ana tema savaş, aşk, doğa ve vatan sevgisidir. Manas destanından etkilenmiş, esinlenmiş, sembolleri ve mecazları ustalıkla kullanmıştır. "Selvi Boylum Al Yazmalım" ve "Cemile" önemli eserlerindendir. Kırım Türklerinden olan --- ise II. Dünya Savaşı'nda Rus ordusunda askerken Almanlara esir düşmüş, müttefik devletlere sığınmıştır. "Onlar da İnsandı", "O Topraklar Bizimdi", "Yurdunu Kaybeden Adam" eserleri önemlidir. Bu metinde tanıtılan sanatçılar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

48. Geçmiş olayları günümüze gönderme yapacak biçimde kurgulayan, günümüzde yaşadığımız ikilemleri dolaylı olarak düşündüren oyunların başında Turgut Özakman'ın Fehim Paşa Konağı (I) ve Resimli Osmanlı Tarihi (II) gelir. Efsaneler, masallar  tiyatro yazınına esin kaynağı olmayı bu dönemde de sürdürmüştür. Güngör Dilmen'in Deli Dumrul (III) , Troya İçinde Vurdular Beni (IV) , Bos Beşik (V) adlı eserleri bunlara örnek gösterilebilir. Bu metinde numaralanmış eserlerden hangisi bir bilgi yanlışlığına neden olmaktadır?

50. Romanın kahramanlarından Mümtaz, bir kalp adamı olarak yaşadığı toplumun çatışmalarını içinde taşıyan bir kişidir. Nuran'a olan aşkı, genç kadının kişiliğiyle bütünleşen Osmanlı-Türk kültürünün özelliklerinde odaklanmıştır. Nuran, eski kültürün simgesi olan sevgilidir. Batı kültürünü de sindirmiş olan Nuran, Mümtaz için bir ufuktur. İhsan, Batı ve Doğu kültürünü kişiliğinde harmanlamış olgun bir kişidir. Suat, sefil ve hastalıklı (marazi) kişiliği, isyankârlığı ve sorumsuzluğuyla etrafındaki her şeye yabancı ve düşmandır. Bu metinde kahramanları tanıtılan eser ve yazarı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

51. Bu şiir akımında dilde değiştirimlere gidilir. Bunun için yaygın olarak konuşma diline sırt çevrilir, soyut dile ulaşılmaya çalışılır. Türkçenin yapısı zorlanır, dil bilgisi kuralları az çok çiğnenir, söz dizimi bozulur. Dilde sapmalarla yeni bir şiir dili kurulur. Aşağıdaki dizelerden hangisi bu şiir akımını örneklemez?

53. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi türü bakımından ötekilerden farklıdır?

54. Kitap, kitaba çağrı çıkarır. Okudukça, okumanın yolları çözülüyordu. Dünya avuçlarımın içindeydi. Arşimet'in, sopayı kaldıraç yapıp dünyayı yerinden oynatması gibi ben de her düşünceyi, her güzelliği duyarlığımda taşıdığıma inanıyordum. Bilgi, gücünü kitaptan alıyordu, kitap insandan. Bilgiye ancak kitapla egemen olunacağına inanıyordum. Bu metnin yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?

55. Olay esasına bağlı metinlerde "çağrışım"a çok yer verilen, hikâye etme yerine bilinç akışının kullanıldığı, bireysel yalnızlık ve toplumdan kaçışın ele alındığı, Marcel Proust ve Virginia Woolf'un temsilcilerinden olduğu akımın bizde de ünlü temsilcileri vardır. Aşağıdaki yazarlardan hangisi, bu parçada sözü edilen akımın temsilcilerinden biri değildir?

56. Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgiyle, ayraç içinde verilen edebî akım uyuşmamaktadır?