Paragraf Yorumu Test – 7

Çoğu ifadeye çekidüzen verelim derken bu ifadelerin düzenini bozuyoruz elimizde olmadan. Fakat şiire ilişkin bir tarife teşebbüs ettiğimizde her şey iyice arapsaçı oluyor. Hatta bu günlerde şiir lafını duyduğunda yeni nesli sıkıntı basıyor. Peki niçin? Herhalde senelerce gördükleri basmakalıp, yapmacık ve kasıntı şiir heveslilerini kanıksadıkları için. Halbuki şiirin seslendiği ve anlattığı sosyal gruplar, ortamlar, zaman farklı farklıydı. Tüm bunları hiçe sayarak şiiri kutsamak, yeni nesli şiirden soğutmuş olabilir. Orta Asya’da şiir, Akdeniz’de şiir, Fransızlarda şiir, Osmanlılarda şiir, Modern Çağ’da şiir, gün batımında şiir, iş bırakımında şiir, sevgilinin gülüşünde şiir, bağımsızlık mücadelesinde şiir... Tüm bu anlayışlar aynı potada eritilebilir mi? Bu fikirlere inananların ümitleri de şiire şekil vermez mi? Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez?

Zeynep Esen, en takdir edilen bilim kurgu yazarlarındandır. Kariyerinin en başındaki öykü ve tiyatrolarından itibaren realizm, hümanizm ve globalizmi aynı potada eriterek okuyucuya sunar. Bu motiflere doğru ve etkili biçimde yer verdiği yapıtlarından biri, 2019’da yazdığı Robotlar Dijital Penguen Tasarlarsa adlı öyküsüdür. Kitabın başkişisi Uğur Köse, Jupiter’den firar eden 100 robotu tutuklamakla görevlidir. Fakat bu görevi esnasında, insan-makine sınırının net olmadığı ortaya çıkar. Tam bu noktada yapıt, hem insanı andıran makinelerle insanlar arasındaki ayrımı hem de “gerçek” kavramından anlaşılması gerekeni düşündürür. Zeynep Esen'in bu eseri, Milenyum’un bir numaralı bilim kurgu filmi olan "Bitmeyen Yüz Soru" filminin de esin kaynağı olmuştur. Bu parçada Zeynep Esen ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Ruh biliminde “ket vurma” diye isimlendirilen bir bilginin başka bir bilgiyi unutturması âdeta çok bilinmeyenli denklemdir. Çünkü bazen eski bilgi, yeni bilgiyi unuttururken bazen de yeni bilgi, eski bilgiyi unutturabilmektedir. Yeni öğrenilenlerin önceki öğrenilenleri unutturmasına "geriye ket vurma", eski öğrenilenlerin yeni öğrenilenleri unutturmasına "ileriye ket vurma" denir. İleriye ket vurma daha çok ellili yaşlardan sonra görülürken geriye ket vurma erken yaşlarda görülmektedir. Fakat nadiren tam tersi de olabilmektedir. İşte bu durum bilim dünyası için çok bilinmeyenli denklem gibidir. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

İçinde bulunduğumuz dijital çağda, önemli ölçüde data oluşturularak bunlar durmaksızın arşivleniyor. Dataların biriktirildiği bellekler "data bankası" denilen muazzam kompleks alanlarda muhafaza ediliyor. Tabii datalar arttıkça ihtiyaç duyulan alanlar da buna paralel olarak artıyor. Bu verilere zarar gelmemesi amacıyla da önemli bir masraf yapılması gerekiyor. Araştırmacılar, doğaya zararlı olan bu data tutma tekniğine doğal bir opsiyon üretti: Ağaçlardan veri alanı! Böylece milyonlarca kitap miktarınca bilgi, ağaçların genlerine yüklenecek. Bu icat, henüz hayata geçirilmemiş olsa bile bir bilgisayar oyununu bir çınarda oynama ya da en sevdiğimiz filmi bir şeftali ağacının yemişlerini yerken izleme olasılığı hakikaten müthiş bir şey! Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Gençlik hayata değil, sınava hazırlanıyor. Hayatın istediği becerilerle sınavın istediği beceriler birbirinden o kadar uzak ki... Üniversiteyi üstün başarıyla bitiren gençler, genellikle iş hayatında hayal kırıklıkları yaşıyor ve yaşatıyorlar. İş yerleri ne yazık ki mezun profilinden memnun değil. Çalışma hayatında haftada bir sınav yapılsa bu gençler eminim çok başarılı olur. Ama firmalar proje yaptırıyor, çözüm senaryoları istiyorlar. Bu hiç adil değil ama çıplak gerçek böyle. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Çocuklar evde ve okullarda prensler ve prensesler gibi yaşıyor. En küçük bir problemde resmî okul velileri 147’ye, özel okul velileri yöneticilere gidip koruma kalkanlarını açıyorlar. Ama iş yerleri prenses ve prensleri istihdam etmiyor çok şükür! Gençlerin zihninde gerçek yaşamda karşılığı olan bir gelecek kavramı da yok. Çünkü ebeveynler çocukların karar verme merkezi olan frontal lobunu iptal edip onların adına kararları kendileri oluşturuyorlar. Ebeveynler bu yıl okula başlayacak çocukların 2040 yılında iş hayatına atılacağını unutup bugünün verisiyle geleceğin tasvirini yapıyorlar. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Ahmet Hamdi Tanpınar şiirleri, iki ana kaynaktan beslenir. Bunların ilki Türk dilinin imkânları iken diğeri ise Batı edebiyatı ve daha çok Fransız şiiridir. Tanpınar, Türk edebiyatı içerisinde Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’in, Fransız edebiyatında ise Stéphane Mallarmé ve Paul Valéry’nin etkisinde kalır. Yazarın poetikasını oluşturmasında bu şairlerin edebî anlayışları incelendiğinde hemen hepsinin nesnelden ziyade soyutu, ideolojik tutumdan çok şahsî düşünceyi merkeze aldıkları görülür. Bir başka ifadeyle şiir anlayışlarının odağında ferdiyetçilik ve sanatsal kaygı vardır. Ahmet Hamdi Tanpınar’daki "mükemmele ulaşma" düşüncesi ve "saf şiir"i yakalama çabası da söz konusu kaygıdan kaynaklanır. Bu parçadan hareketle Ahmet Hamdi Tanpınar'la ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?